Handboek Nederlands als tweede taal

Hoofdstuk 5

Voorbeelden beroepsgerichte leermiddelen die veel vaktaal aanbieden

  • Ende, J. van der (2012). Allemaal taal. Taal en communicatie voor pedagogisch medewerkers in de kinderopvang en op de peuterspeelzaal. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.
  • Wesdijk, J.L. (2e opl., 2012). De taal van de verpleging. Nederlands voor buitenlanders, Vaktaal. Amsterdam: Boom. 

Vindplaatsen frequente woorden, schooltaalwoorden en vaktaalwoorden

Een recente publicatie met frequentiegegevens is het zeer bruikbare A Frequency Dictionary of Dutch (Tiberius & Schoonheim, 2014). Het boek (of cd-rom) bevat de 5000 frequentste woorden van het Nederlands, die zijn onderverdeeld in 3000 algemeen frequente woorden (voorkomend in alle genres) aangevuld met de frequentste woorden uit de genres krant, spreektaal, web en fictie. Uit de laatste categorieën kan de docent of leergangauteur woorden selecteren al naar gelang de cursusdoelen. Het boek bevat ook voorbeeldzinnen en een Engelse vertaling van de (meest voorkomende) betekenis van elk woord. De 2000 frequentste woorden van het Nederlands zijn ook te vinden in het Basiswoordenboek Nederlands (De Kleijn & Nieuwborg, 2001) en in het Pocketwoordenboek Nederlands als tweede taal (Verburg & Stumpel, 2013). 

Een overzicht van bijna 1500 Nederlandse schooltaalwoorden voor het hoger onderwijs is te vinden in Wijze woorden (Giezenaar & Schouten, 2013). In Woorden leren, woorden onderwijzen (Verhallen & Verhallen, 2000) staat een lijst met functiewoorden en met verbindings- en verwijswoorden afkomstig uit het schooltaaldomein. Zeer bruikbaar is ook het materiaal dat door het ced is ontwikkeld ten behoeve van het Posterproject en Woordenweb: in totaal ruim negenhonderd schooltaalwoorden met voorbeeldzinnen. www.woordenweb.nl 

De basislijst schooltaalwoorden vmbo van het itta (Verhallen & Alons, 2010) bevat 1600 woorden ingedeeld naar vak (biologie, wiskunde, natuurkunde, Nederlands, economie en mens & maatschappij). Deze lijst is, samen met een uitvoerige handleiding, te vinden op: www.itta.uva.nl/publicaties/handleiding-basislijst-schooltaalwoorden-vmbo-72

SLO een lijst beschikbaar met 180 hoogfrequente schooltaalwoorden op: http://basistaal.slo.nl/taalbeleid/schoolt/lijst/

Ten slotte de vaktaalwoorden: voor een aantal beroepen zijn lijsten met vaktermen opgesteld, en veel beroepsgroepen en beroepsverenigingen hebben zelf verklarende woordenlijsten op het internet geplaatst of in boekvorm gepubliceerd. Het betreft meestal lijsten van een paar honderd woorden met een korte betekenisomschrijving. Een aantal voorbeelden: