Voorbereiding

Zorg voor de genoemde materialen. Een lokaal waarin wat geschoven kan worden met meubilair en waarin studenten in groepen van vier kunnen werken, is gewenst. Voor de oriëntatie op het onderwerp (de traditionele spreekbeurt) is gekozen voor een korte leestekst: een doorkijkje naar de praktijk. Hiervoor zijn natuurlijk ook andere hulpmiddelen mogelijk, zoals een goed vertelde eigen ervaring of videomateriaal.

De uitvoering van deze voorbeeldles vergt behoorlijk wat tijd omdat er van veel verschillende werkvormen gebruikgemaakt wordt, die elk hun eigen lokaalinrichting vragen. Om de les in te korten zijn de volgende keuzes mogelijk:

• in plaats van oriëntatie en debat alleen oriëntatie of alleen debat;
• in plaats van alle groepen presenteren slechts twee of drie groepen hun ‘alternatieve spreekbeurt’.

 
Oriëntatie en uitwisselen van ervaringen

Start met een doorkijkje naar de praktijk op de basisschool. Daarvoor lezen de studenten een tekst over de angst voor de spreekbeurt (zie bijlage 1). Deze tekst vormt de aanleiding om ervaringen uit te wisselen over de spreekbeurt. Het kan gaan om ervaringen als leerling, maar ook ervaringen als leraar op de stageschool zijn toegestaan. Zorg ervoor dat het blijft bij een oriënterend gesprek; er is nog geen ruimte voor discussie.

 
Debat (voorbereiden en uitvoeren)

Verdeel de studenten in groepen van vier. Elke groep krijgt de opdracht een debat voor te bereiden over de stelling: de spreekbeurt is een vorm van kindermishandeling en moet worden afgeschaft. De helft van de groepen verzamelt argumenten vóór de stelling, de andere helft van de groepen tegen. Dit groepswerk kan kort gehouden worden; niet meer dan vijf minuten.

Organiseer een debat waarbij de voorstanders van de stelling aan de ene kant van het lokaal zitten en de tegenstanders aan de andere kant. Hanteer simpele debatregels; als iemand iets wil zeggen steekt hij zijn hand op of gaat hij staan. De beurtverdeling is in handen van de opleider. Niet langer debatteren dan strikt noodzakelijk; bij herhaling van argumenten stoppen.

 
In overleg een alternatief ontwerpen

Elk van de eerder gevormde groepen van vier ontwerpt een goed alternatief voor de traditionele spreekbeurt. Daarin worden de pro’s en contra’s verwerkt die in de oriëntatie en het debat naar voren zijn gekomen. Dit ontwerp dient in de volgende lesfase mondeling gepresenteerd te worden aan de andere groepen.

Het resultaat van dit groepswerk wordt op een flap genoteerd, ter ondersteuning van de presentatie. De groep maakt afspraken over wie de presentatie verzorgt en over het gebruik van de flaptekst tijdens de presentatie.

 
Presentaties ‘alternatieve spreekbeurt’

Eén persoon uit elke groep presenteert in maximaal vijf minuten het ontwerp voor een alternatieve spreekbeurt, gebruikmakend van de flap. Om een en ander levendig en afwisselend te houden kun je afspreken dat er vanuit de presenterende groep één aanvullende opmerking gemaakt mag worden. Vanuit het publiek mag er één vraag gesteld worden.

 
Extra mogelijkheden

Met name in de fase van de ‘presentaties’ zijn extra mogelijkheden denkbaar:

• Je zorgt ervoor dat iedereen in het publiek minimaal twee vragen stelt. Dit is simpel bij te houden door alle studenten vooraf twee fiches (bijvoorbeeld lucifers) te geven. Bij het stellen van een vraag moeten zij een fiche inleveren.
• Je kunt eventueel een spel- c.q. competitie-element toevoegen door de hele groep studenten het beste alternatief te laten kiezen.
• Je kunt wat meer aandacht geven aan de kwaliteit van de flaptekst. Het publiek beantwoordt daartoe de vraag in welke mate de flaptekst de presentatie ook echt ondersteunde.