19 Taalbewustzijn

Ellen van den Broek & Anna Kaal

   
Verwerken en toepassen in de praktijk

• Taalfamilies vergelijken
• Woorden en zinsvolgorde
• De drie rollen van docenttaalbewustzijn

 
Verwijzingen uit het boek

• In paragraaf 19.2 wordt gesproken over het gedicht The Chaos van de Nederlandse letterkundige en anglist Gerard Nolst Trenité (1870-1946). In het gedicht benadrukt hij de onregelmatigheden in uitspraak en spelling van het Engels. Het gedicht is gemakkelijk online te vinden.
   
• In paragraaf 19.3.1 wordt gesproken over taalverandering. Een leuk online filmpje over de verandering van het Engels en de verschillende invloeden die daaraan hebben bijgedragen is The history of English in ten minutes van de Open University. Eenzelfde voorbeeld voor het Frans vind je hier. Voor heel veel talen zijn vergelijkbare filmpjes online te vinden. Denk bij gebruik in de les natuurlijk wel aan een goede afstemming op het talige niveau van je leerlingen.
   
• Op Taalwijs.nu, een platform met kant-en-klaar lesmateriaal voor vernieuwend talenonderwijs, staat een werkvorm over de zogenaamde ‘Bond Tegen Leenwoorden’ die als doel heeft leerlingen te laten nadenken over taalverandering, leenwoorden en het fenomeen taalpurisme (zie paragraaf 19.3.2).

 
Verder lezen

Meer weten over taalbewustzijn of zelf taalbewuster worden?

• Dit artikel van Horst, White & Bell (2010) beschrijft onderzoek naar het inzetten van de eerste taal of schooltaal (L1) bij het verwerven van een tweede taal (L2). Hierbij proberen leraren juist een brug te slaan tussen de twee talen in zogenoemde cross-linguistic awareness-werkvormen. In het artikel worden verschillende werkvormen beschreven die je kunnen inspireren voor je eigen lespraktijk. In dit artikel worden voorbeelden gegeven van Franse leerders van het Engels in Canada. Zie:
  Horst, M., White, J. & Bell, P. (2010). First and second language knowledge in the language classroom. International Journal of Bilingualism, 14(3), 331-349.
   
• Het Routledge Handbook of Language Awareness (Garrett & Cots (Eds.), 2017) beschrijft taalbewustzijn in al zijn facetten en is interessant voor docenten die breder geïnteresseerd zijn in wat taalbewustzijn allemaal kan behelzen.
   
• De Atlas van de Nederlandse Taal (Jansen & Van der Sijs, 2017) is een mooi beginpunt om allerlei taalbewustzijnsthema’s vanuit de schooltaal aan te zwengelen, ook bij de vreemde talen.
   
• NEMO Kennislink is een online platform dat wetenschap toegankelijk probeert te maken voor het grote publiek. Ook op het gebied van taalwetenschap zijn ze actief en lees je hier nieuwsitems die je in de les kunt gebruiken als beginpunt voor gesprekken over taal.